Promoten van vrijwillig gebruik van de fietshelm 

Vandaag (16 april) is het de 'Dag van de Fietshelm' in onze uitgave bespreken we de helm als onderwerp uitgebreid met een neuroloog.

De Nederlandse overheid zet in op het stimuleren van het vrijwillig dragen van een fietshelm. Dit moet bijdragen aan een betere verkeersveiligheid en ernstig letsel bij ongelukken voorkomen. Onderzoek toont aan dat fietsers met een helm 60% minder kans hebben op ernstig hoofdletsel en ongeveer 70% minder kans op dodelijk hersenletsel dan fietsers zonder helm. Toch draagt momenteel slechts 5% van de Nederlanders een helm. Waarom dragen Nederlanders geen helm? Wat kan er gedaan worden? En hoe belangrijk is die helm? We spraken erover met een Neuroloog-intensivist.

Waarom dragen we geen helm?
Ondanks de bewezen voordelen van het dragen van een fietshelm, zijn er verschillende redenen waarom Nederlandse fietsers geen helm dragen. In 2023 zijn vier specifieke onderzoeken uitgevoerd naar de drijfveren en gedragskeuzes van Nederlandse fietsers.

1 Laag gevoel van urgentie
De meeste fietsers weten dat een helm helpt om hoofd- en hersenletsel te voorkomen bij een ongeluk. Meer dan 80% van hen die geen helm bezit, is overtuigd van de beschermende werking van de helm. Ook het risicobesef is vrij hoog: een op de drie fietsers schat de kans op hoofdletsel groot in wanneer ze een ongeval zouden krijgen en daarbij geen helm dragen. Toch voelen weinig mensen de noodzaak om er zelf een te dragen. Dit komt doordat ze vertrouwen hebben in hun eigen fietsvaardigheid en het risico op een ongeluk laag inschatten. Aries: “Volwassenen kunnen, denk ik, de beslissing bewust nemen. Die zouden kunnen zeggen: ‘Ik neem dat risico, om levenslang beschadigd door het leven te gaan mocht het goed mis gaan.’ Waarbij je je wel kan afvragen of ze de gevolgen van dat besluit goed kunnen overzien. Maar je kind ervoor beschermen is toch wel heel belangrijk. En hoe kun je dat het beste doen? Door als ouder het goede voorbeeld
te geven.”

2 Sociale norm
In Nederland is fietsen zonder helm de norm. Omdat bijna niemand een helm draagt, voelt het onnatuurlijk om er wel een te dragen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil binnen 10 jaar de helmdracht naar 25% brengen. Vanaf dat moment zal door het veranderend straatbeeld, de rest van Nederland snel volgen is de verwachting. In Denemarken heeft deze promotie campagne goed gewerkt en draagt 95% van de kinderen en 50% van de volwassen een fietshelm in het dagelijks fietsverkeer.

3 Praktische bezwaren
Veel fietsers verwachtingen ‘gedoe’, ongemak, gebrek aan comfort en een negatieve uitstraling van het dragen van een helm en praktische problemen bij het opbergen van de helm. Daarnaast hechten ze waarde aan eigen keuzevrijheid zonder overheidsdruk. “We werken samen met scholen aan innovatieve ontwerpen, zoals een simpel helmopbergsysteem op de fiets. Net zoals een airbag, die je ook niet los onder je arm draagt als je een winkel binnenloopt, biedt dit systeem een geïntegreerde opbergfunctie voor de helm.” Fietsverlichting is al een goed voorbeeld legt Aries uit. “We merken met z'n allen dat er veel minder fietsers zonder licht rondrijden. Dat is door die elektrische fiets waardoor we nu minder met lege of kapotte verlichting rond fietsen. Nu zien we fietshelmen met knipperlichten. Je kunt je afvragen hoe fancy moet het allemaal worden, maar ik ben blij met al die nieuwe g'tjes die het fietsen veiliger maken. Een consument houdt ook van dergelijke ontwikkelingen.”

Lees het volledig interview in het blad. Lees het hier online